EMOCIONALNA INTELIGENCIJA DAROVITIH UČENIKA
Бочна страна чланка
Главни садржај чланка
Сажетак
Polazeći od savremenog shvatanja darovitosti kao domenospecifičnog kvaliteta, koji se ne ogleda samo u razvijenosti određenih vrsta sposobnosti već i u različitim kombinacijama vansposobnosnih karakteristika, sprovedena je empirijska studija kojom se nastoje upotpuniti saznanja o emocionalnoj sferi darovitih u različitim domenima. Cilj istraživanja je da se utvrde distinktivne karakteristike muzički, likovno, sportski i matematički darovitih učenika u prostoru sledećih aspekata emocionalne inteligencije: samosvest, vladanje samim sobom, društvena svest i upravljanje odnosima. Na prigodnom uzorku od 473 ispitanika, koji pohađaju specijalizovane srednje škole za darovite iz Novog Sada, Beograda i Kraljeva, primenjena je skala emocionalnih kompetencija, konstruisana za potrebe ovog istgraživanja.
Nakon ispitivanja razlika između četiri grupe ispitanika pronađena su dva distinktivna obeležja u setu specifikovanih aspekata emocionalne inteligencije, a to su vladanje samim sobom i samosvest. Prvo svojstvo je najizraženije kod sportski darovitih učenika i po njemu se ova grupa ispitanika statistički značajno razlikuje od likovno i matematički darovitih ispitanika. Ovakvi nalazi protumačeni su osobenostima datih domena odnosno činjenicom da domen sporta odlikuje veća fokusiranost na spoljnu realnost, dok domeni slikarstva i matematike podstiču introspektivnost i upućenost na intrapsihički plan, što prouzrokuje razlike u njihovoj emocionalnoj sferi. Kada je u pitanju samosvest, uočeno je da se likovno daroviti učenici statistički značajno razlikuju od preostale tri grupe ispitanika, te da je ovo svojstvo kod njih najmanje izraženo. Najizraženije je kod muzičara, zatim slede sportisti, pa matematičari. Ovi nalazi su dovedeni u vezu sa ranijim istraživanja slične problematike koja su pokazala da likovno daroviti učenici pokazuju mnogo veće smetnje u aspektu socijalne prilagođenosti, najverovatnije zbog toga što društvo, te konsekventno i školski sistem, manje vrednuju darovitost u ovom domenu, što se verovatno negativno odražava i na njihovo samopouzdanje. S druge strane, izraženost ovog svojstva kod muzički darovitih učenika jasno ukazuje da je visoko vrednovanje vlastitih sposobnosti neobično važno za ovladavanje domenom muzike.
U celini posmatrano, rezultati istraživanja upućuju na značaj domena u nastanku specifične konstelacije emocionalnih kompetencija koja se u njemu manifestuje. Stoga se zaključuje da se emocionalno funkcionisanje darovitih može precizno sagledati jedino ako se locira u okvire pojedinačnih domena.
KLJUČNE REČI: vanintelektualne karakteristike, domeni darovitosti, samosvest, vladanje samim sobom, društvena svest, upravljanje odnosima.
Downloads
Metrics
Детаљи чланка
Референце
Bouchet, N. & Falk, R. F. (2001). The relationship among giftedness, gender, and overexcitability. Gifted Child Quarterly, 45(4), 260-267.
Caruso, D. R., Mayer, J. D. & Salovey, P. (2002). Relation of an ability measure of emotional intelligence to personality. Journal of Personality Assessment, 79(5), 306-320.
Csikszentmihalyi, M., Rathunde, K. & Whalen, S. (1997). Talented teenagers: The roots of success and failure. New York: Cambridge University Press.
Dabrowski, K. & Piechowski, M. M. (1977). Theory of levels of emotional development: Multilevelness and positive disintegration. Oceanside, NY: Dabor Science.
Franks, B. & Dolan, L. (1982). Affective characteristics of gifted children: Educational implications. Gifted Child Quarterly, 26(4), 172-177.
Gagné, F. (1997). Critique of Morelock’s (1996) definitions of giftedness and talent. Roeper Review, 20(2), 76-85.
Gagné, F. (2005). From gifts to talents: The DMGT as a developmental model. In: R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 98-120). New York: Cambridge University Press.
Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
Gardner, W. L. & Stough, C. (2002). Examining the relationship between leadership and emotional intelligence in senior level managers. Leadership and Organization Development Journal, 23(2), 68-78.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. New York: Bantam Books.
Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. London: Bloomsbury Publishing.
Goleman, D., Bojacis, R. & Maki, E. (2006). Emocionalna inteligencija u liderstvu. Novi Sad: Adižes.
Heller, K. A., Perleth, C. & Lim, K. (2005). The munich model of giftedness designed to identify and promote gifted students. In: R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 147-170). New York: Cambridge University Press.
Ilić, E. (2008). Emocionalna inteligencija i uspješno vođenje. Ekonomski pregled, 59(9/10), 576-592.
Lee, S-Y. & Olszewski-Kubilius, P. (2006). The Emotional Intelligence, Moral Judgment, and Leadership of Academically Gifted Adolescents. Journal for the education of the gifted, 30(1), 29-67.
Letić, M. (2015). Značaj moralnih i liderskih svojstava za ostvarenje darovitosti. Neobjavljena doktorska disertacija, Novi Sad: Filozofski fakultet.
Mayer, J. D. & Salvoley, P. (1993). The intelligence of emotional intelligence. Intelligence, 17(4), 433-442.
Mayer, J. D. & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence. Emotional development and emotional intelligence. New York: Basic Books.
Mayer, J. D., Perkins, D. M., Caruso, D. R. & Salovey, P. (2001). Emotional intelligence and giftedness. Roeper Review, 23(3), 131-137.
McClelland, D. C. (1998). Identifying competencies with behavioural-event interviews. Psychological Science, 9(5), 331-340.
McCormick, J. (2003). The role of self-efficacy in a musical performance examination: An exploratory structural equation analysis. Psychology of Music, 31(1), 37-51.
Norman, A. D., Ramsay, S. G., Martray, C. R. & Roberts, J. D. (1999). Relationship between levels of giftedness and psychosocial adjustment. Roeper Review, 22(1), 5-18.
Olenchak, R. F. (1999). Affective development of gifted students with nontraditional talents. Roeper Review, 21(4), 293-300.
Palmer, B., Walls, M., Burgess, Z. & Stough, C. (2001). Emotional intelligence and effective leadership. Leadership and Organization Development Journal, 22(1), 5-10.
Pekić, J. (2010). Uloga domena u nastanku specifičnog kvaliteta darovitosti. Godišnjak Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, 35(1), 193-205.
Pekić, J. (2011). Karakteristike porodica sa akademski darovitim adolescentom. Neobjavljena doktorska disertacija, Novi Sad: Filozofski fakultet.
Piechowski, M. M. (1979). Developmental potential. In: N. Colangelo & R. T. Zaffrann (Eds.), New voices in counseling the gifted (pp. 25–55). Dubuque, IA: Kendall/Hunt.
Piechowski, M. M. & Colangelo, N. (1984). Developmental potential of the gifted. Gifted Child Quarterly, 28(2), 80-88.
Piechowski, M. M. & Miller, N. B. (1995). Assessing developmental potential in gifted children: A comparison of methods. Roeper Review, 17(3), 176-180.
Robinson, N. M. (2005). In defense of a psychometric approach to the definition of academic giftedness: A conservative view from a die-hard liberal. In: R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 280-294). New York: Cambridge University Press.
Salvoley, P. & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 3(9), 185-211.
Sternberg, R. J. (2000). Wisdom as a form of giftedness. Gifted Child Quarterly, 44(4), 252-260.
Subotnik, R. & Jarvin, L. (2005). Beyond expertise: Conceptions of giftedness as great performance. In: R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 343-358). New York: Cambridge University Press.
Terman, L. M. (1925). Genetic studies of genius: Mental and physical traits of a thousand gifted children. Stanford, CA: Stanford University Press.
Winner, E. (1996). Gifted Children: Myths and Realities. New York: Basic Books.