O ASPEKATSKOJ VREDNOSTI I AKCIONALNOSTI SEKUNDARNIH ASPEKTUALNIH GLAGOLA U SRPSKOM JEZIKU
Бочна страна чланка
Главни садржај чланка
Сажетак
Rad se bavi analizom sekundarne aspektualne fraze u srpskom jeziku, u pogledu gramatičkog i leksičkog aspekta (akcionsarta ili akcionalnosti). Posmatra se aspektualna fraza koja na poziciji upravnog glagola sadrži sekundarne aspektualizatore krenuti i stati. Ova dva glagola imaju antonimna leksička značenja, međutim kada se koriste kao aspektulani glagoli, oni modifikuju isti, tj. početni, segment aspektualnog događaja. Ključna teorijska postavka kojom se rukovodimo u analizi jeste da tip glagolske situacije, tj. njegov akcionsart (up. Vendler 1957) suštinski zavisi od temporalne strukture glagolskog događaja koji je označen određenim glagolom. Povrh toga, jedino se kontestualizovana temporalna struktura može identifikovati kao definisani tip situacije: drugim rečima, leksički aspekt nije inherentno svojstvo leksičkog značenja glagola, već se on realizuje, aktualizuje i ispoljava na nivou morfosintakse, u pripadajućem optimalnom kontekstu (up. Hirtle 1982). Značenja glagola krenuti i stati posmatraju se kako na nivou lekseme, tako i u okviru aspektualne konstrukcije. Definišu se aspektualna svojstva pojedinačnih glagola, a potom se određuje aspektualna vrednost konstrukcije u okviru koje se posmatrani glagoli javljaju na poziciji upravnog elementa. Pokazano je da leksičko značenje glagola utiče na potencijal koji taj glagol može ispoljiti kao aspektualizator, tačnije leksički koren glagola definiše kako leksički, tako i aspektualni identitet glagolske lekseme. Povrh toga, aspektualni modifikator i komplement stoje u odnosu sintaksičke ko-kompozicije, što je u skladu sa tvrdnjom da se potpuni identitet glagolskog događaja može odrediti samo ukoliko je značenje aktualizovano u kontekstu. Pokazano je da, u pogledu gramatičkog aspekta, aspektualna vrednost konstrukcije suštinski zavisi od upravnog elementa, dok se akcionalnost realizuje putem ko-kompozicije na leksičko-sintaksičkom i morfosintaksičkom nivou. Rezultati analize provereni su na Korpusu savremenog srpskog jezika Matematičkog fakulteta u Beogradu (SrpKor 2013).
Ključne reči: aspektualna fraza, akcionsart, aspektualni događaj, temporalna struktura, sekundarni aspektualizator, segmentacija događaja, ko-kompozicija
Downloads
Metrics
Детаљи чланка
Референце
SrpKor 2013: Vitas, Duško – Utvić, Miloš. „Korpus savremenog srpskog jezika (SrpKor), verzija SrpKor2013“. Grupa za jezičke tehnologije Univerziteta u Beogradu, Available online at http://www.korpus.matf.bg.ac.rs/korpus/ (Accessed: 1.7.2021).
Stevanović, M. –Marković, S. –Matić, S. –Pešikan, M. (ured.) (1967–1976). Rečnik Matice srpske I-VI: Rečnik srpskohrvatskoga književnog jezika. Novi Sad: Matica srpska, Zagreb: Matica hrvatska.
REFERENCES
Aljović, N. (2000). Unaccusativity and Aspect in Serbocroatian. Proceedings of CONSOLЕ 8, Leiden, Sole, 1 – 15.
Aljović, N. (2015). Aspect of English Unnacusative Verbs”, https://www.researchgate.net/publication/277717216_Aspect_of_English_Unaccusative_Verbs [30.3.2021]
Antonić, I. (2000). Aspekatska vrednost predikacije s faznim/modalnim glagolom na primeru rečenice s temporalnom klauzom. Južnoslovenski filolog, 56 (1–2), 93–101.
Arad, M. (1998). Are unaccusatives aspectually characterized?. MIT Working Papers in Linguistic 32, 1-21.
Brinton, L. (1985). Verb Particles in English: Aspect or Aktionsart?”, Studia Linguistica, 157–168. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9582.1985.tb00750.x
Brinton, L. (1988). The Development of English Aspectual Systems. Cambridge: Cambridge University Press.
Comrie, B. (1976). Aspect: An Introduction to the Study of Verbal Aspect and Related Problems. Cambridge: Cambridge University Press.
Dowty, D. R. (1977). Toward a Semantic Analysis of Verb Aspect and the English ‘Imperfective’ Progressive. Linguistics and Philosophy, Vol. 1, Issue 1, 45–77. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00351936
Duffley, P. J. (1999). The use of the infinitive and the -ing after verbs denoting the beginning, middle and end of an event. Folia Linguistica XXXIII/3-4, 295 – 331. DOI: https://doi.org/10.1515/flin.1999.33.3-4.295
Duffley, P. J. (2006). The English gerund-participle in cognitive grammar. Columbia, SC: Hornbeam Press.
Freed, A. (1979). The Semantics of English Aspectual Complementation. Dordrecht: D. Reidel. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-009-9475-1
Goldberg, A. (1995). Constructions: A Construction Grammar approach to argument structure. Chicago: Chicago University Press.
Goldberg, A. (2009). Constructions and Semantic Frames. In: Rappaport Hovav, M., E. Doron and I. Sichel (eds.). Syntax, Lexical Semantics and Event Structure. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199544325.003.0003
Harley, H. (1999). Denominal verbs and Aktionsart. In: L. Pylkanen and A. van Hout (eds.). Proceedings of the 2nd Penn/MIT Rundatble on Event Structure, MITWPL: Cambridge, 73–85.
Harley, H. (2010). How do verbs get their names? Denominal verbs, manner incorporaton and the ontology of verb roots in English. In: Erteschik-Shir, Nomi and T. Rapoport (eds.). The Syntax of Aspect: Deriving Thematic and Aspectual Interpretation, Oxford Scholarship Online. DOI:10.1093/acprof:oso/9780199280445.003.0003 DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199280445.003.0003
Hirtle, W. H. (1988). Events, Time and the Simple Form. Revue québécoise de linguistique, 17(1), 85–105. https://doi.org/10.7202/602615ar DOI: https://doi.org/10.7202/602615ar
Ivić, M. (1961). O pojavama sintaksičke obaveznosti. Godišnjak Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, knjiga VI, 180–190.
Ivić, M. (1983). Lingvistički ogledi. Beograd: Prosveta.
Levin, B. (1993). English Verb Classes and Alternations: A Preliminary Investigation. Chicago: The University of Chicago Press.
Levin, B. (2000). Aspect, Lexical Semantic Representation, and Argument Expression. BLS 26: General Session and Parasession on Aspect, 413–429. DOI: https://doi.org/10.3765/bls.v26i1.1129
Author (2016). Konstrukcioni idiomi u engleskom i srpskom jeziku. E-disertacija10. Novi Sad: Filozofski fakultet. http://digitalna.ff.uns.ac.rs/sadrzaj/2016/978-86-6065-384-2
Author (2021a). O analitičkim predikatima sa glaglom krenuti u srpskom jeziku: leksičko-projekcionistički pristup. Srpski jezik, studije srpske i slovenske,26 (I), Naučno društvo za negovanje i proučavanje srpskog jezika, Beograd, 193–216.
Author (2021b). A contrastive account of phase verbs begin and start in English and Serbian. Nasleđe, 21st Century English: Theoretical and Applied Perspectives, 48, 203–218. DOI: https://doi.org/10.46793/NasKg2148.203M
Author (2021c). The event-cancelling semantics of the English aspectualizer start and its Serbian equivalent krenuti. Godišnjak filozofskog fakulteta u Novom Sadu, knjiga XLVI-1, 31–46. DOI: https://doi.org/10.19090/gff.2021.1.31-46
Mrazović, P.–Vukadinović, Z. (1990). Gramatika srpskog jezika za strance. Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Dobra vest.
Mourelatos, A.P.D. (1978). Events, Processes and States. Linguistics and Philosophy 2, 415–434. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00149015
Nagy, T. (2009). The Semantics of Aspectualizers in English. (PhD dissertation), Debrecen University
Nagy, T. (2016). On Aspectualizers in English: A Corpus Based Approach. Cluj-Napoca: Scientia Publishing House.
Newmeyer, F., J. (1975). English Aspectual Verbs. The Hague: Mouton. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110818451
Palmer, F., R. (2009). Lexical Aspect in English. Selected Papers from the 18th ISTAL. https://www.enl.auth.gr/symposium18/papers/3_PALMER.pdf
Perlmutter, D., M. (1970). The two verbs begin. In: Jacobs R., A. and Rosenbaum P., S. (eds.), Readings in English Transformational Grammar. Waltham, MA: Ginn.107-119.
Piper, P.–Antonić, I.–Ružić, V.–Tanasić, S.–Popović, Lj.&Tošović, B. (2005). Sintaksa savremenoga srpskog jezika, Prosta rečenica. Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
Pustejovsky, J. (1995). The Generative Lexicon. Cambridge, MA: MIT Press.
Rothstein, S. (2004). Structuring Events, Oxford: Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1002/9780470759127
Talmy, L. (1991). Path to realization – via aspect and result, Proceedings of BLS 17, 480–519. DOI: https://doi.org/10.3765/bls.v17i0.1620
Vendler, Z. (1957). Verbs and Times. The Philosophical Review, 66, 143–160. DOI: https://doi.org/10.2307/2182371